در ذهن هر یک از ما، دنیایی منحصر به فرد، داستانی ناگفته و قهرمانی در انتظار ظهور وجود دارد. برای بسیاری از علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی، رویای تبدیل کردن این ایده‌های خام و خلاقانه به یک بازی تعاملی و زنده، همواره یکی از بزرگترین آرزوها بوده است. پلتفرم اندروید، با گستردگی جهانی و دسترسی به میلیاردها کاربر، به بستری بی‌نظیر برای به نمایش گذاشتن این خلاقیت تبدیل شده است. با این حال، مسیر تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بازی اندرویدی، در نگاه اول، مسیری صعب‌العبور و مملو از موانع به نظر می‌رسد؛ کوهی از کدهای پیچیده برنامه‌نویسی، مفاهیم انتزاعی طراحی بازی، و نیاز به دانش فنی گسترده که می‌تواند هر فرد تازه‌کاری را در همان ابتدای راه، دلسرد و ناامید کند.
اما خوشبختانه، دوران انحصار بازی‌سازی در دست استودیوهای بزرگ و تیم‌های متخصص برنامه‌نویسی به سر آمده است. در سال‌های اخیر، شاهد یک انقلاب خاموش اما شگرف در دنیای ابزارهای توسعه بازی بوده‌ایم؛ انقلابی که با هدف دموکراتیزه کردن فرآیند خلاقیت، درهای این دنیای جذاب را به روی همگان، از دانش‌آموزان کنجکاو و هنرمندان بااستعداد گرفته تا کارآفرینانی که به دنبال آزمودن یک ایده جدید هستند، گشوده است. دیگر نیازی نیست که برای ساختن اولین بازی خود، یک متخصص علوم کامپیوتر باشید. امروزه، مجموعه‌ای وسیع و متنوع از سرویس‌ها، اپلیکیشن‌ها و موتورهای بازی‌سازی در دسترس هستند که هر یک با فلسفه و رویکردی متفاوت، تلاش می‌کنند تا پیچیدگی‌های فنی را از سر راه شما برداشته و به شما اجازه دهند تا تمام تمرکز خود را بر روی آنچه واقعاً اهمیت دارد، یعنی خودِ بازی، معطوف کنید. چه به دنبال ساخت یک بازی ساده کوئیز برای به چالش کشیدن دوستان خود باشید، چه رویای خلق یک پلتفرمر دوبعدی نوستالژیک را در سر داشته باشید، و یا حتی جاه‌طلبی ساخت یک دنیای سه‌بعدی پرجزئیات را دنبال کنید، ابزاری مناسب برای سطح مهارت و هدف شما وجود دارد. این مقاله، یک راهنمای جامع برای گشت‌وگذار در این چشم‌انداز جدید و هیجان‌انگیز است. در ادامه، ما به واکاوی دقیق 9 مورد از بهترین و کارآمدترین این ابزارها خواهیم پرداخت؛ از پلتفرم‌های ساده گرفته تا موتورهای بازی‌سازی قدرتمند و حرفه‌ای. پس با من و تیم تک‌سیرو همراه شوید تا مسیر خود را برای تبدیل شدن به یک بازی‌ساز، پیدا کنید.
بخش اول: نقطه شروع؛ ابزارهایی برای مبتدیان و ایده‌های سریع
برای بسیاری از افراد، بزرگترین مانع برای شروع، همان قدم اول است. ابزارهای این بخش، با تمرکز بر سادگی و حذف کامل نیاز به کدنویسی، طراحی شده‌اند تا این قدم اول را تا حد امکان آسان و لذت‌بخش سازند. این پلتفرم‌ها، زمین‌های بازی ایده‌آلی برای آزمودن ایده‌ها، یادگیری مفاهیم اولیه طراحی بازی و مهم‌تر از همه، تجربه شیرین ساختن اولین بازی هستند.
QuickAppNinja
گاهی اوقات، یک ایده ساده، بهترین ایده است. QuickAppNinja پلتفرمی است که با درک کامل این موضوع، به طور کاملاً تخصصی بر روی یک ژانر خاص و بسیار محبوب متمرکز شده است: بازی‌های کوئیز و دانستنی. این سرویس آنلاین و رایگان، به شما اجازه می‌دهد تا بدون نوشتن حتی یک خط کد و بدون نیاز به هیچ‌گونه مهارت در طراحی گرافیک، در عرض چند دقیقه، یک بازی کوئیز اندرویدی کامل و آماده انتشار بسازید. فرآیند کار در QuickAppNinja به طرز شگفت‌آوری ساده است. شما با استفاده از قالب‌های از پیش آماده شده و یک رابط کاربری کاملاً بصری مبتنی بر کشیدن و رها کردن، تمامی جنبه‌های بازی خود را طراحی می‌کنید. از صفحه منوی اصلی و صفحه گیم‌پلی گرفته تا صفحه نمایش امتیازات، همه چیز قابل شخصی‌سازی است. شما می‌توانید پس‌زمینه‌ها، دکمه‌ها و سایر عناصر گرافیکی را از میان گزینه‌های موجود انتخاب کرده یا تصاویر دلخواه خود را به راحتی آپلود نمایید. افزودن محتوا، یعنی سوالات و تصاویر، نیز به همین سادگی انجام می‌شود. یکی از ویژگی‌های جالب این پلتفرم، پشتیبانی از بیش از 20 زبان زنده دنیاست که به شما اجازه می‌دهد بازی خود را برای مخاطبان بین‌المللی نیز عرضه کنید. همچنین، قابلیت Reskin به شما این امکان را می‌دهد که با کپی کردن یک بازی موجود، به سرعت نسخه‌های جدیدی با محتوای متفاوت ساخته و در گوگل پلی منتشر نمایید. البته، باید در نظر داشت که QuickAppNinja یک ابزار کاملاً محدود و تک‌منظوره است و برای ساخت هر نوع بازی دیگری به جز کوئیز، کاربردی ندارد. اما اگر هدف شما، ساخت سریع و آسان یک بازی دانستنی جذاب و سرگرم‌کننده است، هیچ ابزاری نمی‌تواند با سرعت و سادگی QuickAppNinja رقابت کند.
Struckd – 3D Game Creator
اگر رویای شما، فراتر از بازی‌های دوبعدی و متنی، ساخت یک دنیای سه‌بعدی است، اپلیکیشن موبایل Struckd – 3D Game Creator می‌تواند نقطه شروعی فوق‌العاده برای شما باشد. این اپلیکیشن، که مستقیماً بر روی تلفن هوشمند یا تبلت شما اجرا می‌شود، به شما اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، به خلق و تجربه بازی‌های سه‌بعدی بپردازید. Struckd دارای سه بخش اصلی بازی، ساخت و پروفایل است که هسته اصلی خلاقیت شما در بخش ساخت شکل می‌گیرد. در این بخش، شما با استفاده از یک رابط کاربری ساده و لمسی، می‌توانید با فشردن یک دکمه، اشیاء مختلفی مانند شخصیت‌ها، ساختمان‌ها، درختان و موانع را به دنیای خود اضافه کنید. هرچند که بازی‌های ساخته شده با Struckd در ابتدا ممکن است ساده به نظر برسند، اما با کسب تجربه و صرف زمان، می‌توان به نتایج بسیار جالب و پیچیده‌ای دست یافت. قدرت واقعی Struckd در گزینه‌های شخصی‌سازی آن نهفته است. شما می‌توانید ویژگی‌های شخصیت‌ها را، از آمار و ارقام (Stats) آن‌ها گرفته تا سلاح‌ها، رنگ‌ها، اندازه و حتی هوش مصنوعی (برای شخصیت‌های غیرقابل بازی)، به طور کامل تنظیم کنید. همچنین، می‌توانید با ابزارهای موجود، زمین و محیط بازی را شکل دهید، بافت‌های مختلفی را به آن اعمال کنید و حتی پارامترهایی مانند سطح آب، میزان جاذبه و ارتفاع را تغییر دهید. Struckd با ارائه یک کتابخانه عظیم و آماده از Assetها (مدل‌های سه‌بعدی، افکت‌ها و…)، به هر کسی اجازه می‌دهد تا به سرعت و به راحتی، ایده اولیه خود را به یک نمونه قابل بازی تبدیل کند. این اپلیکیشن، ابزاری عالی برای یادگیری مفاهیم اولیه طراحی مرحله، منطق بازی و چیدمان دنیای سه‌بعدی است.
Buildbox
Buildbox یک پلتفرم توسعه بازی است که با یک هدف اصلی طراحی شده: سرعت. این ابزار، با رابط کاربری بصری و کاملاً مبتنی بر کشیدن و رها کردن، به شما اجازه می‌دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، نمونه‌های اولیه قابل بازی را ساخته و ایده‌های خود را در عمل بسنجید. برخی از ابزارهای اصلی آن شامل یک چرخ برای رها کردن تصاویر، یک نوار Asset برای مدیریت آیتم‌های بازی، یک ویرایشگر برخورد (Collision Editor) و یک ویرایشگر صحنه (Scene Editor) است. برای افزودن شخصیت‌ها، اشیاء یا پس‌زمینه‌ها، کافی است فایل‌های PNG خود را مستقیماً به داخل نرم‌افزار بکشید. Buildbox به طور خودکار از تصاویر شما، Sprite Sheet (صفحات انیمیشن) ایجاد می‌کند که این خود، فرآیند ساخت انیمیشن را بسیار ساده‌تر می‌سازد. شما می‌توانید ویژگی‌های شخصیت‌ها، مانند سرعت حرکت و قدرت پرش، و همچنین خصوصیات اشیاء، مانند میزان سلامتی یا قدرت آسیب‌رسانی را، با استفاده از اسلایدرهای ساده تنظیم کنید. پارامترهای فیزیکی دنیای بازی، مانند جاذبه و اصطکاک نیز به همین سادگی قابل تغییر هستند. Buildbox به طور خاص برای ساخت سریع بازی‌های کژوال و هایپرکژوال طراحی شده و با ارائه بیش از 20000 Asset، افکت صوتی و انیمیشن آماده، به شما کمک می‌کند تا به سرعت به یک محصول نهایی دست یابید. این پلتفرم، انتخابی ایده‌آل برای کسانی است که به دنبال ورود به بازار پررونق بازی‌های موبایل کژوال هستند و می‌خواهند ایده‌های خود را به سرعت تست و منتشر کنند.
بخش دوم: پل ارتباطی؛ کدنویسی بصری و قدرت رویدادها
ابزارهای این بخش، یک قدم فراتر از پلتفرم‌های کاملاً بدون کد رفته و با ارائه سیستم‌های کدنویسی بصری، به شما اجازه می‌دهająد تا منطق‌های پیچیده‌تری را در بازی خود پیاده‌سازی کنید، بدون آنکه نیازی به یادگیری سینتکس‌های دشوار زبان‌های برنامه‌نویسی داشته باشید. این ابزارها، پلی عالی میان دنیای مبتدیان و حرفه‌ای‌ها هستند.
Flowlab Game Creator
Flowlab Game Creator یک ابزار بازی‌سازی منحصربه‌فرد است که به طور کامل در مرورگر وب شما اجرا می‌شود و نیازی به نصب هیچ‌گونه نرم‌افزاری ندارد. این ویژگی، به شما اجازه می‌دهد تا از هر کامپیوتری و در هر مکانی، به پروژه‌های خود دسترسی داشته باشید. به‌روزرسانی‌ها نیز به صورت خودکار انجام می‌شوند و شما همواره از آخرین نسخه نرم‌افزار استفاده خواهید کرد. ویژگی اصلی Flowlab، سازنده منطق بصری (Visual Logic Builder) آن است. در این سیستم، شما به جای نوشتن کد، با متصل کردن بلوک‌های منطقی به یکدیگر، قوانین و رفتارهای بازی خود را تعریف می‌کنید. این رویکرد، درک و پیاده‌سازی منطق‌های پیچیده را بسیار آسان‌تر می‌کند. Flowlab همچنین ابزارهای داخلی برای طراحی مراحل، ساخت اسپرایت‌ها و انیمیشن‌ها را نیز در خود جای داده است و به شما اجازه می‌دهد تا تمامی مراحل ساخت یک بازی دوبعدی را در همان محیط مرورگر به انجام برسانید. این پلتفرم دارای یک نسخه رایگان با محدودیت‌های مشخص است و برای کسانی طراحی شده که می‌خواهند بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های نصب نرم‌افزار، به سرعت به دنیای بازی‌سازی اندروید قدم بگذارند و ایده‌های خود را به نمونه‌های اولیه تبدیل کنند.
GDevelop – Create & Play Games
GDevelop یک موتور بازی‌سازی رایگان و متن‌باز است که هم به صورت یک اپلیکیشن دسکتاپ و هم به صورت اپلیکیشن موبایل در دسترس است و به شما اجازه می‌دهد تا بازی‌های دوبعدی و سه‌بعدی را بدون نیاز به نوشتن کد بسازید. این ابزار، که به طور خاص برای مبتدیان طراحی شده، از یک سیستم رویداد (Event System) بسیار قدرتمند و در عین حال قابل فهم بهره میبرد. در این سیستم، شما قوانین بازی را با استفاده از جملات شرطی ساده اگر این اتفاق افتاد، آنگاه این کار را انجام بده تعریف می‌کنید. این رویکرد، به شما اجازه می‌دهد تا منطق‌های پیچیده‌ای را به شکلی کاملاً بصری و قابل درک، پیاده‌سازی نمایید. GDevelop همچنین با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، در برخی از جنبه‌های ساخت بازی به شما کمک می‌کند. شما می‌توانید به سرعت عناصر مختلفی مانند مدل‌های سه‌بعدی و اسپرایت‌های دوبعدی را به بازی خود اضافه کرده و از میان بیش از صد رفتار (Behavior) از پیش آماده شده (مانند رفتار پلتفرمر برای شخصیت، رفتار فیزیک برای اشیاء و…) انتخاب کنید. GDevelop با یک فروشگاه Asset داخلی عظیم همراه است که شامل هزاران Asset رایگان و پولی و همچنین صدها قالب بازی از پیش ساخته شده می‌شود. نکته شگفت‌انگیز این است که شما می‌توانید بازی‌ها را مستقیماً بر روی دستگاه اندرویدی خود بسازید و با یک کلیک، آن‌ها را برای پلتفرم اندروید خروجی گرفته، به اشتراک گذاشته و منتشر نمایید.
MIT App Inventor
MIT App Inventor، که توسط موسسه معتبر فناوری ماساچوست (MIT) توسعه یافته، هرچند که یک موتور بازی‌سازی تخصصی نیست، اما ابزاری فوق‌العاده قدرتمند برای ساخت اپلیکیشن‌ها و بازی‌های ساده اندروید و یادگیری اصول بنیادین برنامه‌نویسی است. این ابزار، که در مرورگر وب اجرا می‌شود، از یک زبان برنامه‌نویسی بصری مبتنی بر بلوک بهره میبرد. شما با متصل کردن بلوک‌های مختلف به یکدیگر، همانند چیدن قطعات لگو، منطق و عملکرد اپلیکیشن خود را می‌سازید. برای بازی‌سازی، MIT App Inventor ابزارهای ویژه‌ای مانند کامپوننت‌های Canvas، Image Sprites و Ball را ارائه می‌دهد که به شما اجازه می‌دهند تا گرافیک و حرکات را به پروژه خود اضافه کنید. این پلتفرم بر روی برنامه‌نویسی رویدادمحور تمرکز دارد؛ به این معنا که برنامه شما به رویدادهایی مانند لمس کردن صفحه، کشیدن انگشت، تکان دادن گوشی، به پایان رسیدن تایمر یا برخورد اشیاء با یکدیگر، واکنش نشان می‌دهد. این، دقیقاً همان الگویی است که در تمامی موتورهای بازی‌سازی مدرن نیز به کار گرفته می‌شود. همچنین، شما می‌توانید با استفاده از افزونه‌های ساخته شده توسط جامعه کاربری، قابلیت‌های بیشتری مانند یک موتور فیزیک را نیز به پروژه‌های خود اضافه کنید تا حرکات در بازی، واقع‌گرایانه‌تر شوند. MIT App Inventor، بهترین ابزار برای شروع یادگیری منطق برنامه‌نویسی به شکلی عملی و سرگرم‌کننده است.
بخش سوم: موتورهای بازی‌سازی قدرتمند و ابزارهای مکمل؛ ورود به دنیای حرفه‌ای‌ها
پس از کسب تجربه با ابزارهای ساده‌تر، زمان آن فرا می‌رسد که به سراغ موتورهای بازی‌سازی واقعی بروید؛ ابزارهایی که توسط توسعه‌دهندگان مستقل و حتی استودیوهای بزرگ در سراسر جهان استفاده می‌شوند و به شما اجازه می‌دهند تا هر ایده‌ای را، هرچقدر هم که پیچیده باشد، به واقعیت تبدیل کنید.
Godot Engine
Godot Engine یک موتور بازی‌سازی رایگان و کاملاً متن‌باز است که در سال‌های اخیر به دلیل قدرت، انعطاف‌پذیری و فلسفه حامی توسعه‌دهنده خود، محبوبیت فوق‌العاده‌ای کسب کرده است. این موتور، که به صورت یک ویرایشگر اندرویدی در گوگل پلی نیز (در حالت دسترسی اولیه) در دسترس است، بر روی انواع دستگاه‌های اندرویدی، از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها گرفته تا کروم‌بوک‌ها، اجرا می‌شود. Godot با یک ویرایشگر بصری قدرتمند و مجموعه‌ای وسیع از ابزارهای داخلی همراه است که به شما اجازه می‌دهد تا مستقیماً و بدون نیاز به ساخت همه چیز از ابتدا، وارد فرآیند توسعه بازی شوید. رابط کاربری آن ساده و قابل درک است و سیستم Scene/Node آن، روشی بسیار شهودی برای سازماندهی عناصر بازی ارائه می‌دهد. اما بزرگترین مزیت Godot، رایگان و متن‌باز بودن آن است. این به این معناست که شما می‌توانید بدون نگرانی از پرداخت هرگونه حق امتیاز یا هزینه اشتراک، از تمامی قابلیت‌های آن استفاده کرده و 100٪ سود حاصل از فروش بازی خود را برای خود نگه دارید. بازی‌های ساخته شده با Godot به راحتی می‌توانند برای پلتفرم اندروید خروجی گرفته و منتشر شوند که این امر، آن را به یک انتخاب عملی و بسیار قدرتمند برای توسعه‌دهندگان مستقل تبدیل کرده است.
Unity
وقتی صحبت از توسعه بازی‌های موبایل به میان می‌آید، Unity بدون شک یکی از اولین و مهم‌ترین نام‌هایی است که به ذهن می‌رسد. این موتور بازی‌سازی قدرتمند و بسیار محبوب، استاندارد صنعتی برای ساخت بازی‌های اندروید و iOS محسوب می‌شود و هزاران عنوان موفق در گوگل پلی با استفاده از آن ساخته شده‌اند. Unity Remote، که در متن اصلی به آن اشاره شده، خود یک موتور بازی‌سازی نیست، بلکه یک اپلیکیشن مکمل و بسیار کاربردی است. این اپلیکیشن، با اتصال دستگاه موبایل شما به ویرایشگر Unity بر روی کامپیوتر، به شما اجازه می‌دهد تا به صورت زنده، بازی خود را بر روی دستگاه واقعی تست کنید. Unity Remote، پیش‌نمایش بصری بازی را بر روی صفحه موبایل شما استریم کرده و همزمان، ورودی‌های دستگاه موبایل (مانند لمس، شتاب‌سنج، ژیروسکوپ و…) را به پروژه در حال اجرا بر روی کامپیوتر شما ارسال می‌کند. این قابلیت، فرآیند تست و بهینه‌سازی کنترل‌ها و تجربه کاربری را به طور چشمگیری تسریع می‌بخشد و شما را از ساختن و نصب کردن مداوم نسخه کامل اپلیکیشن بر روی گوشی، بی‌نیاز می‌سازد. برای کار با Unity، شما باید زبان برنامه‌نویسی #C را یاد بگیرید، که در این زمینه، اپلیکیشن بعدی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
Build Your First Game
این اپلیکیشن موبایل، همانطور که از نامش پیداست، یک پلتفرم آموزشی است که به طور خاص برای افرادی طراحی شده که می‌خواهند به توسعه‌دهنده بازی تبدیل شوند. این ابزار، برای مبتدیان، چه کسانی که هیچ تجربه برنامه‌نویسی ندارند و چه کسانی که تنها دانش پایه‌ای دارند، کاملاً ایده‌آل است. اپلیکیشن با درس‌های کوتاه و تعاملی و با بهره‌گیری از یک کامپایلر داخلی، به کاربران اجازه می‌دهد تا مفاهیم برنامه‌نویسی را به صورت عملی تمرین کنند. این اپلیکیشن، اصول مهم برنامه‌نویسی با زبان #C (از جمله انواع داده‌ها، عملگرها و ورودی/خروجی) و همچنین مفاهیم کلیدی توسعه بازی در محیطی مانند Unity (مانند ساخت بازی‌های دوبعدی و سه‌بعدی، Game Objects، اسکریپت‌نویسی، استفاده از Asset Store، طراحی رابط کاربری و افزودن افکت‌های صوتی) را پوشش می‌دهد. هرچند که هدف اصلی آن آموزش است، اما شما می‌توانید با استفاده از آن، بازی‌های اندرویدی کاملی را نیز طراحی و منتشر نمایید. این اپلیکیشن، بهترین پیش‌نیاز برای کسانی است که می‌خواهند به طور جدی وارد دنیای توسعه بازی با موتور قدرتمند Unity شوند.
کلام آخر: مسیر شما برای تبدیل شدن به یک بازی‌ساز
همانطور که در این راهنمای جامع مشاهده کردید، موانع سنتی برای ورود به دنیای توسعه بازی‌های اندروید ، تا حد زیادی از میان برداشته شده‌اند. 9 اپلیکیشن و سرویسی که به آن‌ها پرداختیم، هر یک به نوعی، به شما قدرت می‌دهند تا ایده‌های خود را، صرف نظر از سطح تجربه و دانش فنی‌تان، به پروژه‌های واقعی تبدیل کنید. از ابزارهای بصری و ساده کشیدن و رها کردن در QuickAppNinja و Buildbox گرفته تا سیستم‌های کدنویسی بصری قدرتمند در Flowlab و GDevelop، و تا موتورهای بازی‌سازی حرفه‌ای مانند Godot و Unity، همگی بر روی سهولت استفاده و در دسترس قرار دادن ابزارهای خلاقیت برای همگان، تمرکز دارند. این پلتفرم‌ها، با ساده‌سازی جریان‌های کاری، ارائه رابط‌های کاربری دوستانه، و فراهم آوردن کتابخانه‌های عظیمی از عناصر از پیش ساخته شده، به شما کمک می‌کنند تا بر چالش‌های رایج توسعه بازی موبایل، مانند کدنویسی دشوار، زمان طولانی ساخت و منابع محدود، غلبه کنید. مسیر شما برای تبدیل شدن به یک بازی‌ساز، اکنون بیش از هر زمان دیگری هموار است. مهم‌ترین گام، برداشتن همان قدم اول است. یکی از این ابزارها را که با سطح مهارت و هدف شما همخوانی بیشتری دارد، انتخاب کنید، شروع به یادگیری و آزمون و خطا کنید و به یاد داشته باشید، تلاش کنید تا در هر مرحله از ساخت بازی خود، تا آنجا که می‌توانید بیاموزید، تا بازی بعدی شما، بهتر از بازی قبلی‌تان باشد.
