پادشاهان ایرانی بازی‌ها؛ از امپراتوری‌ها تا قلمروهای مجازی

ما ایرانی‌ها همیشه یک برگ برنده توی جیب‌مان داریم. یعنی هر چه قدر هم که وضعیت اقتصادی و معیشتی‌ مردمان‌مان رو به زوال باشد، اما همچنان تفنگ‌مان یک فشنگ بزرگ دارد. فشنگی از جنس تاریخ ناب و غنی پارسی‌ که عرب‌های خاورمیانه حتی در میلیاردها جهان موازی امکان ندارد حتی یک بار به آن دست پیدا کنند. آن‌قدر ناممکن که چاره‌ای جز جعل تاریخ و ساخت هویت برای‌شان باقی نمی‌ماند. حتی غربی‌ها که ادعای‌شان سر به فلک می‌کشد هم برای داشتن چنین تمدن بزرگی له له می‌زنند. اما حساب و کتاب ما با همه‌ی‌ جهان فرق می‌کند. اصلاً ژن خوب یعنی همین؛ یعنی توارث صفاتی که از مادها و هخامنیشان بگیرید تا ساسانیان و افشاریه و زندیه به ما رسیده و هرگز هم خیال متوقف شدنش را نداریم. تاریخی که به گواه بسیاری از کارشناسان قدیمی‌ترین تمدن تاریخ بشریت را به خودش اختصاص داده و صدالبته خوراک بسیاری از فیلم‌ها و بازی‌های ویدئویی برای نقل کردن است. به خصوص بازی‌های ویدئویی که به واسطه عنصر تعاملی‌شان می‌توانند یک تجربه جذاب و معرکه برای سراسر گیمرهای جهان باشند تا بلکه عیناً و به صورت ملموس تاریخچه غنی ما ایرانی‌ها را تجربه کنند. از بازی های انحصاری Sony بگیرید تا Ubisoft و حتی عناوین Take Two چنین ایده جذابی را در بازی های خود عملی کرده اند. در این مطلب نگاهی به پادشاهان ایرانی در بازی‌های ویدئویی خواهیم انداخت. برای مشاهده ادامه مطلب با وب سایت تک سیرو همراه باشید.

خشایارشا (بازی 300: March to Glory)

اکثر ما ایرانی‌ها فیلم 300 را دیده‌ایم یا حداقل اسم آن به گوش‌مان خورده است. یک روایت وارونه و اغراق آمیز از تاریخ پادشاهی خشایارشا که نه فقط ایرانی‌ها، بلکه بسیاری از مورخین در قبال موضع‌گیری‌های این اثر انتقادات فراوانی داشتند. بازی 300:March to Glory هم در حقیقت یک بازی اقتباسی از فیلم این مجموعه بود که سال 2007 در سبک اکشن ماجراجویی برای کنسول PSP منتشر شد. گیمر در این بازی نقش Leonidas (پادشاه اسپارت) را برعهده می‌گیرد. از آن طرف اما خشایارشا به عنوان شخصیت منفی و آنتاگونیست بازی ایفای نقش می‌کند. اما باز جای شکرش باقیست که حداقل بازی نتوانسته به شخصیت شجاع و بی‌باک خشایارشا لطمه‌ای وارد کند. در هر صورت شما در قالب کاراکتر Leonidas وظیفه دارید با ارتش کوچک خود در برابر سپاه خشایارشا مقاومت کنید. نکته‌ای که باعث شد بازی در زمان خودش با استقبال قابل قبولی همراه باشد، مبارزات تن به تن در کنار بهره بردن از المان‌های تاکتیکی جنگی بود. حتی می‌توان گفت بازی یکی از معدود عناوینی بود که نبردهای سینمایی حماسی را بر روی کنسول PSP به تصویر می‌کشید. علاوه بر این طراحی مراحل به شدت متنوع بودند و از همه‌ مهم‌تر گیمر حتی قابلیت ارتقای سلاح و مهمات را داشت. از نظر جلوه‌های بصری، March to Glory سعی کرده فضای تاریک و دراماتیک فیلم 300 را بازسازی کند، اما به دلیل محدودیت‌های سخت‌افزاری PSP، گرافیک و انیمیشن‌های آن در سطح متوسطی قرار داشتند. با این حال، برای طرفداران فیلم و داستان‌های جنگی، این بازی یک تجربه‌ی هیجان‌انگیز از نبردهای اسپارتان‌ها مقابل امپراتوری هخامنشی ارائه می‌دهد. البته از شما چه پنهان در بازی God of War: Chains of Olympus هم خشایارشا در همان مرحله اول بازی وجود دارد. اما از آنجایی که یک شخصیت حقیر و ترسو از وی به تصویر کشیده شده، قید توضیح دادنش را می‌زنیم. تا یادمان نرفته بگوییم که همچنان هیبت و صلابت این پادشاه در بازی Assassin’s Creed Odyssey به واسطه نبرد ترموپیل به بهترین شکل ممکن به تصویر کشیده می‌شود.

شاه عباس صفوی (بازی Europa Universalis IV)

شاه عباس یک پادشاه همه فن حریف بود. یعنی در دوره حکومتش علاوه بر اصلاحات نظامی و اقتصادی، توانست دیپلماسی کشور را هم دگرگون و به عنوان یکی از قدرتمندترین پادشاه‌ تاریخ ایران شناخته شود. در Europa Universalis IV، شاه عباس بزرگ (Shah Abbas I) یکی از مهم‌ترین رهبران داخل بازی است که از قضا گیم پلی مختص به خودش را دارد. یعنی درست مثل سیر تاریخی که شاه عباس داشته، انتخاب وی می‌تواند با بهبود توانایی‌های نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک همراه شود. مثلاً در داخل بازی می‌بینیم که توسعه اقتصادی اصفهان باعث افزایش تولید ثروت و اندوخته‌های مالی کشور می‌شود. یا حتی مداخلات هدفمند و دیپلماتیک وی باعث می‌شود تا هندی‌ها و عثمانی‌ها تبدیل به جدی‌ترین رقیب وی گردند. از قضا همانطور که در تاریخ گفته شده، شاه عباس همیشه با شورهای داخلی دست و پنجه نرم می‌کرد اما در نهایت توانست کشور را به یک ثبات کامل برساند، به همین خاطر در بازی هم باید منتظر شورش‌ها بوده و راهکارهای لازم برای برون رفت از این بحران را بلد باشید. در چنین شرایطی طبیعی است که ایران با تهدیداتی از سوی عثمانی، ازبک‌ها و دیگر قدرت‌ها مواجه شود. اینجاست که تاکتیک‌های نظامی شاه عباس به کارتان می‌آید. حتی شما این قابلیت را دارید  که مرزهای کشور را گسترش داده و به کشورهای قدرتمندی مثل اسپانیا حمله کنید. در کل چیزی که باعث شده Europa Universalis IV تا این حد مورد توجه قرار بگیرد، روایت صحیح تاریخ بدون جانب‌داری و غرض ورزی‌های رایج است.

اردشیر بابکان (بازی Total War: Attila)

اردشیر بابکان با تار و مار کردن سلسله اشکانیان حاکمیت ساسانیان را در ایران بنا کرد و تبدیل به یکی از مهم ترین پادشاهان ایرانی در تاریخ شد. در بسته الحاقی بازی Total War: Attila  با نام The Last Roman، اردشیر بابکان یکی از اجزای جدای ناپذیر داستان خواهد بود. البته این بدان معنا نیست که گیمر توانایی کنترل این پادشاه ساسانی را دارد. بلکه بازی به صورت غیرمستقیم از تحولات و توانایی‌های بی‌بدیل اردشیر بابکان سخن می‌گوید. شما در این بازی می‌توانید کنترل حکومت ساسانیان را برعهده گرفته و درست مثل روایت‌های تاریخی به مصاف رومی‌ها و قدرت‌های شرقی بروید. با این حال مکرراً در بازی ذکر می‌شود که بسیاری از توانمندی‌های فعلی ساسانیان به واسطه نبوغ اردشیر بابکان رقم خورده است. به عنوان مثال سواره نظام‌های قدرتمند کاتافراکت برای اولین بار توسط این پادشاه ساسانی تاسیس شد. بازی به همین خاطر تمام تلاشش را می‌کند که به تاثیرگذاری این پادشاه ایرانی در تحولات اساسی کشور و البته روایت بین الملل اشاره کند. خصوصاً جنگ با رومی‌ها که یکی از اجزای جداناپذیر سلسله ساسانیان به شمار می‌رفت.

کوروش کبیر (بازی Civilization VI)

اصولاً فرانچایز Civilization همیشه ارادت خاصی به سلسله هخامنشیان و کلاً پادشاهان ایرانی داشته است. اما طبیعی است که اصلی‌ترین برگ برنده این بازی برای به رخ کشیدن عظمت و شکوه آریایی‌ها، سلسله هخامنیشان و کوروش کبیر باشد. از قضا در روایت منصفانه تاریخی هم سازندگان از هیچ تلاشی دریغ نکرده‌اند و حتی خصایص بی‌بدیل و بکر کوروش بزرگ را در هم بازی گنجانده‌اند. خصوصاً در نسخه ششم این سری که به نسبت سایر نسخه‌ها جزئیات به مراتب بیشتری داشت. به عنوان مثال در این بازی کوروش کبیر یک قابلیت به نام Cyrus’ Edict دارد که به موجب آن گیمر می‌تواند بدون آن که کشت و کشتار عظیمی راه بیاندازد یا شهرها را تخریب کند، دشمنان را از پای درآورده و آن‌ها را تسلیم خود کند. دقیقاً همانند آنچه که کوروش بزرگ با مردم بابل کرد و ضمن احترام به فرهنگ و داشته‌های‌شان توانست یک حکومت عادلانه را در آن برپا کند. این قابلیت باعث می‌شود تا سرعت گسترش قلمرو گیمر نسبت به سایر حکومت‌ها یک سر و گردن بالاتر باشد و از قضا هزینه کمتری هم روی دست مخاطب باقی بگذارد. قابلیت بعدی اما Farsi Culture نام دارد. این قابلیت به گیمر کمک می‌کند تا سرعت پیشرفت فرهنگی و همچنین رقابت‌های اقتصادی در برابر دیگر تمدن‌ها به مراتب بیشتر شود. در مقایسه با تمدن‌های دیگر، این ویژگی به ایران اجازه می‌دهد تا در دوران‌های ابتدایی بازی بیشتر از منابع طبیعی استفاده کند و فرهنگ و تولید خود را تقویت نماید. توجه به چنین جزئیاتی آن هم از یک بازی استراتژی حقیقتاً کم‌نظیر و کم رقیب است. البته ما پیش از این هم در نسخه‌های چهارم و پنجم شاهد حضور کوروش کبیر بودیم، اما هرگز تاثیرگذاری و نقش وی به اندازه نسخه ششم این سری نبوده است.

نادرشاه افشار (بازی Empire: Total War)

نادرشاه، پادشاهی شجاع با اراده‌ای فولادین بود که توانست مچ هندی‌ها را آن هم در دوران اوج‌شان بخواباند. از طرفی ذهن استراتژیک کم‌نظیری داشت و به همین خاطر در طراحی حملات همیشه یک گام از رقبایش جلوتر بود. شاید به همین خاطر به عنوان یکی از بی‌رحم‌ترین و بی‌تعارف‌ترین پادشاه تاریخ ایران لقب گرفته است. نادرشاه در بازی Empire: Total War، به‌عنوان یکی از رهبران ایران و فرمانده‌‌های نظامی برجسته در تاریخ ایفای نقش کرده و سکان‌داری حکومت افشاریان را برعهده دارد. همانطور که احتمالاً می‌دانید در قرن 18 میلادی، امپراتوی‌های عثمانی و روس‌ها نقش به سزایی در دنیای سیاست ایفا می‌کردند. بازی هم سعی کرده براساس همین داده‌های تاریخی بهترین جلوه ممکن از نادرشاه را به تصویر بکشد. به عنوان مثال در بازی می‌توانیم سواره نظام سنگین نادرشاه را ببینیم که اتفاقاً به لطف همین نیروهای قدرتمندش توانست هند را فتح کند. به صورت کلی هم، نادرشاه در این بازی قابلیت‌های خاصی دارد که در میان سایر تمدن‌ها به چشم نمی‌خورد. مثلاً علی رغم توانمندی‌های نظامی، در روندهای دیپلماتیک یکی از بهترین‌هاست و می‌تواند ضمن مذاکره با سایر امپراتوری‌ها امتیازات گسترده‌ای کسب کند. ولی اگر احیاناً یک کشور هوس نبرد با وی را کرد، آن موقع است که قدرت نظامی و تاکتیک‌های نادرشاه خودش را نشان می‌دهد. در مجموع، نادرشاه در Empire: Total War شخصیت منحصر به فردی است که هم از لحاظ نظامی و هم دیپلماتیک در بازی تأثیرگذار است و به بازیکنان این امکان را می‌دهد که از استراتژی‌های پیچیده برای گسترش امپراتوری ایران استفاده کنند.

سخن پایانی

راستش را بخواهید آرزوهای سایر کشورها و ملت‌ها برای داشتن یک تاریخ غنی و پرجزئیات برای ما ایرانی‌ها حکم یک خاطره جذاب را دارد که گه‌گاهی روایت‌هایش را می‌شنویم و به خودمان می‌بالیم. این تاریخ، این فرهنگ غنی و والا آن‌قدر نابغه سیاسی و مبارزان شجاعی داشته که حتی برای یک گیمر عادی در آن سمت دنیا هم می‌تواند جذاب باشد. شوربختانه ما در به تصویر کشیدن این حجم از مباهات فرهنگی و تاریخی عاجز بوده‌ایم و هنوز نتوانسته‌ایم یک اثر درخور و شایسته براساس اساطیر و حتی افسانه‌های‌مان خلق کنیم. ظاهراً اینجای کار را باید مدیون غربی‌ها باشیم تا بلکه بیش از پیش قدر ایران و ایرانی بودن‌مان را بدانیم. در این لیست نگاهی به پادشاهان ایرانی در بازی های ویدئویی انداختیم تا بیش از پیش با عظمت تاریخ ایران در صنعت گیم آشنا شویم.