دلایل شکست PES از FIFA

می‌گویند گهی زین به پشت و گهی پشت به زین! این جمله تنها حکایتی است که می‌توان در وصف سری بازی‌های PES و FIFA بیان کرد. مدت‌ها پیش یعنی هنوز زمانی که عادل فردوسی پور فینال لیگ قهرمانان را با حضور رونالدینیو، پویول، تیری هانری و زیدان گزارش می‌کرد، صنعت بازی‌های ورزشی به هیچ وجه با وضعیت الانش قابل مقایسه نبود. آن‌ زمان‌ها بازی فوتبالی شرکت کونامی یعنی PES (که البته تا سال 2006 با نام Winning Eleven شناخته می‌شد) پادشاه بی برو و برگرد این سبک بود. آن‌ها حتی توانستند در سال 2006 با بازی PES 6 یکی از بهترین و انقلابی‌ترین عناوین فوتبالی تاریخ را به تصویر بکشند. اما این ژاپنی‌ها همیشه عنصر غافلگیری‌شان را فراموش نمی‌کنند، حالا چه از نوع خوب و چه از نوع بدش! این سورپرایز اما در سال 2008 رقم خورد. با ظهور کنسول‌های نسل جدید گیمرها دیگر با گرافیک‌های مقوایی و گیم پلی مرسوم این سبک کنار نمی‌آمدند. FIFA هم گرچه آن زمان حضور داشت اما هرگز حتی در قامت یک رقیب نمی‌توانست خودش را در کنار PES قرار دهد. مدیران کونامی خوشی زیر دل‌شان زد و تصمیم گرفتند با PES 2008 این فرانچایز را به کل متحول کنند. حتی موتور بازیسازی را تغییر دادند و سعی کردند تا حد زیادی بازی را به یک اثر شبیه ساز تبدیل کنند. البته تا حد زیادی هم موفق بودند ولی در ادامه ماجرا ورق کاملاً برگشت. PES 2009 و نسخه‌های بعدتر‌شان حسابی توی ذوق طرفداران زده بودند و از آن طرف FIFA توانست با نسخه‌های FIFA 08 و FIFA 09 نگاه‌ها را به سمت خود جلب کند. تا در نهایت FIFA 10 تیری بر پیکره پر از جان PES بود و زمینه ساز سقوط یکی از بزرگترین عناوین تاریخ صنعت گیم شد. در این مطلب نگاهی خواهیم انداخت به ماجرای شکست PES در برابر FIFA! این که چرا و دقیقاً به چه دلیلی چشم بادامی‌ها مغلوب شرکت EA شدند.

میل به تغییر، بلای جان کونامی شد!

راستش را بخواهید حس می‌کنیم که کونامی (Konami) به بیماری دو قطبی یا حتی چند قطبی مبتلا شده است. اصلاً فدای سر این شرکت که با PES 2009 تا PES 2012 حسابی از کورس رقابت جا ماند، اما وقتی یک عنوان شایسته تحسین به نام PES 2013 خلق می‌شود مجدداً چه لزومی به تغییر و تحول اساسی وجود دارد؟ اصولاً تحول در بازیسازی امر بدی نیست. اما نه به این معنا که شاکله بازی هر 4-5 سال یکبار کوبیده و از نو ساخته شود. ابعاد این تغییرات برای کونامی فراتر از آن چیزی بود که تصورش را بکنید. اول از همه باید به تغییر دائمی تیم سازنده بازی اشاره کرد. کارگردان و تهیه کنندگان اصلی این مجموعه دائماً در حال چرخش بودند. دست بر قضا این تفاوت اجزای تیم، باعث نگرش‌های متفاوتی می‌شد. به قدری که بعد از نسخه واقعاً جذاب 2013، تیم جدید تصمیم گرفتند از موتور Fox Engine هیدئو کوجیما برای بازی جدید خودشان استفاده کنند. موتوری که نیاز بود حداقل چند سال به صورت آزمایشی مورد ارزیابی برای ساخت یک بازی ورزشی قرار بگیرد اما نتیجه‌اش را در PES 2014 دیدیم که تا چه حد متناقض و دور از انتظار بود. همین اتفاق برای فاجعه قرن جدید یعنی Efootball 2022 هم رقم خورد. زمانی که همه چیز تا حد زیادی با PES 2021 خوب و البته قابل تامل بود، کونامی به یکباره فیلش هوای هندوستان کرد و مجدداً دل به تغییر و تحولات اساسی سپرد. آن هم چه تغییر و تحول عجیب و غریبی! یک بازی رایگان و ناقص که حتی تا همین الان هم نتوانسته کامل شود.

لایسنس، لایسنس و باز هم لایسنس!

حداقل توقعی که یک گیمر از بازی ورزشی دارد این است که بتواند با لباس تیم مورد علاقه‌اش به تجربه مسابقات بپردازد. حالا فکرش را بکنید، کونامی و PES حتی این مورد را هم از شما دریغ می‌کردند. مطمئناً برای طرفداران رئال مادرید عذاب بزرگی بود که با نام MD White و لباس زشت و زمختش به میدان مسابقه بروند. البته قبلا‌ً وضع PES به این اندازه فاجعه نبود. اما زرنگی FIFA باعث شد تا رقیب دیرینه به راحتی از میدان رقاب کنار برود. کونامی حتی پیش از این توانسته بود که لایسنس لیگ یوفا و لیگ قهرمانان اروپا را هم از آن خود کند که البته آن هم EA توانست با هزینه کلان از رقیب خود بدزدد! حالا PES مانده بود و لایسنس رسمی چند لیگ بزرگ که در آن‌ها هم تیم‌ها به صورت دست و پا شکسته حضور داشتند. از آن طرف اما EA کلکسیونی از لیگ‌های بزرگ و کوچک را هم اضافه کرده بود. حتی با تیم‌های بزرگ و معتبر اروپایی قرارداد انحصاری امضاء کرد و خلاصه از این نظر نتوانست PES را کاملاً فلج کند. البته لایسنس فقط مربوط به تیم‌ نیست، بخش زیادی از این قضیه به امتیاز انحصاری استادیوم‌ها برمی‌گردد. طبیعتاً یک گیمر عاشق فوتبال ترجیح می‌دهد در نسخه شبیه سازی شده برنابئو به تجربه بازی بپردازد به جای این که در یک محیط کاملاً آماتور و ناشناخته با رقبایش مسابقه دهد.

برگ برنده‌ای به نام تبلیغات

کونامی نه پول و نه قدرت آن را داشت که در جنگ تبلیغاتی با FIFA پیروز شود. به هر حال خودتان خوب می‌دانید که این روزها در بازار، رسانه و تبلیغات حرف اول را می‌زنند. به قدری زیاد که تقریباً نصف بودجه بازی‌های بزرگی مثل GTA فقط صرف تبلیغات می‌شود. برای PES و FIFA هم این قاعده صدق می‌کنند. با یک تقریب کلی EA توانست به لطف توافق با بازیکنان سرشناس نسل جدید مثل امباپه و هالند حسابی از این نظر رقیب خودش را ضربه فنی کند. یعنی درست زمانی که هالند و امباپه جلوی دوربین، تجربه FIFA را به همگان توصیه می‌کردند، از آن سمت کونامی صرفاً به یک تریلر ساده برای معرفی بازی خود اکتفا می‌کرد. حداقل آن زمانی که مسی در بارسلونا بود این شرکت به واسطه قراردارد تجاری با کاتالان‌ها همچنان خودش را در کورس رقابت حفظ می‌کرد، اما این اواخر عملاً به جاده خاکی زده بود. از آن طرف در مسابقات ورزش الکترونیک هم بیشتر نگاه‌ها به سمت و سوی FIFA (EA FC فعلی) است. چرا که خود EA برای برندگان چنین مسابقاتی سر کیسه را شل می‌کند و با برگزاری مداوم آن‌ها مسیر موفقیتش را ادامه می‌دهد. از طرفی حتی برخورد این شرکت با منتقدین هم فرق دارد و در زمینه ارسال کدهای نقد و بررسی سخاوت بیشتری به خرج می‌دهد. همین مورد باعث شده تا بازخوردها نسبت به این بازی هم بیشتر باشد. موردی که متاسفانه فقدانش در شرکت کونامی و PES بسیار به چشم می‌آید.

خرید بازی EA Sports FC 24 برای PS5

Master Leauge: بازنده مطلق در برابر Ultimate Team

سال 2009 برای اولین بار EA یک قسمت جدیدی به بازی خود تحت عنوان التیمیت تیم اضافه کرد. شما در این بخش می‌توانستید کلکسیونی از بازیکن‌های مورد علاقه‌تان را جذب کرده و با سایر گیمرها به رقابت پبردازید. آن زمان البته التیمیت به اندازه الانش محبوب نبود، اما در همان اولین روزهای حضورش توانست نوید دهنده یک انقلاب بزرگ در بازی‌های ورزشی باشد. PES هم البته از این نعمت بی بهره نبود و سعی می‌کرد با بخش Master Leauge بتواند طرفداران خود را راضی کند. اما راستش را بخواهید حتی نتوانست به التیمیت تیم فیفا هم نزدیک بشود. به چند دلیل بسیار مهم، نخست این که سرورهای آنلاین کونامی یک فاجعه به تمام معنا بودند و اغلب اوقات از تجربه بازی با سایر گیمرها بی بهره می‌ماندیم. از طرف دیگر گستردگی این بخش اصلاً قابل مقایسه با همتای خودش در شرکت EA نبود. حتی با گذشت این همه سال و تلاش‌های مکرر کونامی، این اختلاف و فاصله بین دو بازی بیشتر هم شد. چرا که EA به لطف پرداخت‌های درون برنامه‌ای و سود بسیار کلانش دائماً قسمت‌های جدیدی اضافه می‌کرد که حتی به مخیله اعضای کونامی هم نمی‌رسید. شما اگر همین حالا فضای مجازی را دنبال کنید، می‌بینید که بیشتر گیمرهایی که به استریم بازی‌ها مشغول هستند، تا چه اندازه برای این بخش از فیفا اهمیت قائل هستند. در حالی که کونامی با مستر لیگ در طول این همه سال هرگز پیشرفت خاصی به خود ندید.

یکنواخت و کلیشه‌ای مثل PES

البته که توقع همه‌ی ما از یک بازی فوتبالی این است که بتوانیم مسابقات این رشته را با یک واقع گرایی جذابی تجربه کنیم. اما حداقل در این بین باید بخش‌های متنوعی وجود داشته باشد تا بازی درگیر کلیشه‌ها نشود. متاسفانه کونامی و PES در طول این همه سال هیچ تلاشی برای این قضیه نکردند و تنها تلاش‌شان برای همان قسمت‌های مسترلیگ بود. در حالی که FIFA توانست بخش Volta را برای اولین بار معرفی کند. بخشی که در آن می‌توانستید به فوتبال خیابانی بپردازید، گل کوچک بازی کنید یا حتی در قامت دو تیم فوتسال به مصاف رقبای‌تان بروید. البته این فقط یک بخش ماجراست، EA به عنوان مثال بخش داستانی را به بازی خود اضافه کرد. بخش داستانی که درست مثل یک فیلم سینمایی، روایتگر زندگی یک بازیکن آماتور فوتبال بود و روند تبدیل شدنش به یک بازیکن مشهور را به تصویر می‌کشید. حقیقتش را بخواهید FIFA برای ساعت‌ها تجربه بازی‌ گیمر گزینه و برنامه روی میز داشت در حالی که PES صرفاً یک اثر فوتبالی بود که می‌توانستید هر وقت هوس رقابت با دوستان‌تان به سرتان زد، سراغش بروید.

فاجعه‌ای به نام Efootball

اتفاقاً تا قبل از Efootball وضعیت این فرانچایز آنقدرها هم بد نبود. به هر حال PES 2021 به نوبه خودش عنوان جذاب و سرگرم کننده‌ای به نظر می‌رسید. اما همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، میل شدید کونامی به تحولات ناگهانی دوباره بلای جان این عنوان شد. این بار اما حتی نام بازی هم تغییر پیدا کرد و Efootball جای PES را برای همیشه گرفت. تغییر بزرگ دیگر رایگان شدن بازی بود. البته سازندگان عاشق چشم و ابروی گیمر نبودند و صرفاً این بازی رایگان را به صورت ناقص عرضه کردند و برای دریافت تمام و کمال آن لازم بود باید دست به جیب شوید. این یعنی حتی قابلیت انتخاب‌ تیم‌های زیادی هم نداشتید و صرفاً چند گزینه سرشناس جلوی دست‌تان بود. اما فاجعه بعدی استفاده از موتوری منسوخ شده UE4 در ساخت این بازی بود. البته این که می‌گوئیم منسوخ شده به معنای ناتوان بودن آنریل انجین نیست. بلکه عقب گرد سازندگان از فاکس انجین به سمت این موتور باز هم به ضرر طرفداران این مجموعه تمام شد. گذشته از این موارد دیگر آن گیم پلی آرکید و دوست داشتنی این سری هم وجود نداشت و صرفاً با یک بازی روبرو بودیم که ادای شبیه ساز را درمی‌آورد. خلاصه آن‌که Efootball تیری بود بر پیکر بی‌جان کونامی در دنیای بازی‌های فوتبالی! احتمالاً با روی کار آمدن 2K Games برای همیشه Efootball از خاطره‌ها پاک خواهد شد.

خرید بازی EA Sports FC 24 برای PS4